شماره نظریه: ۷/۱۴۰۴/۲۴۸
شماره پرونده: ۱۴۰۴-۱۸۶/۱-۲۴۸
تاریخ نظریه: ۱۴۰۴/۰۹/۲۹
موضوع استعلام
در تحقیقات مقدماتی کلاهبرداری رایانهای، اگر موجودی حساب مقصد (متهم) کافی برای جبران وجه شاکی نباشد، آیا میتوان دیگر حسابهای بانکی متهم را به میزان ضرر شاکی توقیف کرد تا تحقیقات تکمیل یا وجه عودت داده شود؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
تحلیل قانونی:
بر اساس ماده ۱۴۷ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲:
• توقیف اموال متهم در مرحله تحقیقات مقدماتی، مختص اموالی است که با جرم ارتباط مستقیم داشته باشند (مانند عین مال مسروقه یا ابزار جرم).
• (توقیف حسابهای دیگر متهم که هیچ ارتباطی با ارتکاب جرم ندارند، خارج از شمول این ماده و لذا فاقد وجاهت قانونی است.
راهکار قانونی جایگزین برای شاکی
شاکی میتواند:
• بر اساس مواد ۱۰۷ و ۱۰۸ قانون آیین دادرسی کیفری، درخواست تأمین خواسته (توقیف اموال) برای جبران ضرر و زیان ناشی از جرم را ارائه دهد.
• در صورت صدور قرار تأمین خواسته توسط مقام قضایی، وجوه موجود در دیگر حسابهای بانکی متهم نیز قابل توقیف خواهد بود.
نتیجهگیری:
خیر. مقام قضایی (بازپرس یا دادیار) نمیتواند به صرف تکمیل تحقیقات یا امکان عودت وجه، دیگر حسابهای نامربوط متهم را توقیف کند. تنها راه قانونی برای توقیف این حسابها، صدور قرار تأمین خواسته به درخواست شاکی است.
