نظر اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره هزینه دادرسی اموال غیرمنقول: ۱۱.۵ درصد ارزش معاملاتی ملک
شماره پرونده: 1403-2/1-677ح
شماره نظریه: ۱۴۰۳/12/۱۲
شماره نظریه: ۷/۱۴۰۳/۶۶۷
استعلام:
همانگونه که مستحضرید به موجب جزء «ج» بند ۱۲ ماده ۳ قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین مصوب ۱۳۷۳ با اصلاحات و الحاقات بعدی، هزینه دادرسی دعاوی مالی غیرمنقول و خلع ید اعیان غیرمنقول مطابق ارزش معاملاتی املاک در هر منطقه تقویم و بر مبنای آن هزینه دادرسی اخذ می‌شود. در خصوص دعوای مالی غیرمنقول برخی معتقدند که هزینه دادرسی باید مطابق ارزش معاملاتی املاک براساس ماده ۶۴ اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم مصوب ۱۳۶۶ با اصلاحات و الحاقات بعدی (یعنی محاسبه ارزش معاملاتی بر اساس ۲ درصد ارزش روز املاک طبق نظر کمیسیون تقویم املاک موضوع ماده ۶۴ یاد شده) تعیین گردد و برخی دیگر معتقدند که محاسبه ارزش معاملاتی املاک است و براساس بخشنامه شماره ۱۵۹۷۹/۹۲/۲۰۰ ـ ۱۳۹۲/۰۹/۲۶ سازمان امور مالیاتی کشور، ملاک تعیین ارزش معاملاتی املاک است و این بخشنامه ناظر به اجرای مقررات ماده ۶۴ اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم در خصوص مالیات بر ارث و حق تمبر بوده و ارتباطی به هزینه دادرسی ندارد و هزینه دادرسی در دعاوی مالی غیرمنقول و خلع ید براساس سه درصد (۳%) کل ارزش معاملاتی تعیین و دریافت می‌شود. خواهشمند است اعلام فرمایید هزینه دادرسی مربوط به دعاوی مالی غیرمنقول و خلع ید از اعیان غیرمنقول باید بر اساس چه مأخذی دریافت شود؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
با توجه به سیاق قسمت دوم جزء «ج» بند ۱۲ ماده ۳ قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین مصوب ۱۳۷۳ با اصلاحات و الحاقات بعدی که مقرر داشته است: «در دعاوی مالی غیرمنقول و خلع ید از اعیان غیرمنقول از نقطه نظر صلاحیت، ارزش خواسته همان است که خواهان در دادخواست خود تعیین می‌نماید؛ ولیکن از نظر هزینه دادرسی، باید مطابق ارزش معاملاتی املاک در هر منطقه تقویم و بر اساس آن هزینه دادرسی دریافت گردد.» (ماده ۶۴ اصلاحی ۱۳۶۶) و با عنایت به اینکه پس از اصلاح ماده ۶۴ قانون مالیات‌های مستقیم مصوب ۱۳۶۶ با اصلاحات و الحاقات بعدی، ارزش معاملاتی اموال غیرمنقول اعم از عرصه و اعیان معادل دو درصد (۲%) میانگین قیمت‌های روز املاک مشابه در هر منطقه تعیین می‌شود و با لحاظ ماده ۵۴ قانون مالیات‌های مستقیم، محاسبه هزینه دادرسی دعاوی مالی غیرمنقول بر اساس ارزش معاملاتی املاک صورت می‌گیرد. بنابراین مأخذ محاسبه هزینه دادرسی دعاوی مالی غیرمنقول همان ارزش معاملاتی املاک (که در اجرای ماده ۶۴ اصلاحی تعیین می‌گردد) خواهد بود و این امر ارتباطی به بخشنامه سازمان امور مالیاتی کشور موضوع ارزش معاملاتی املاک در حق تمبر و مالیات بر ارث و اجحاف موضوعی آن ندارد.
شایان ذکر است، هیأت وزیران به موجب مصوبه شماره ۴۶۳۶۲/ت ۵۹۱۵۱ هـ مورخ ۱۴۰۰/۰۴/۲۳ در اجرای تبصره ۳ ماده ۶۴ قانون مالیات‌های مستقیم و در سال ۱۴۰۰ «ضریب مربوط به تعیین ارزش معاملاتی» موضوع ماده یادشده را برای سال‌های ۱۳۹۵ الی ۱۴۰۰ هر ساله معادل یک دوم درصد (۰/۵%) میانگین قیمت روز املاک مشابه تعیین نموده است. بدین ترتیب، مأخذ محاسبه هزینه دادرسی دعاوی مالی غیرمنقول و خلع ید اعیان غیرمنقول موضوع جزء «ج» بند ۱۲ ماده ۳ قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین مصوب ۱۳۷۳ با اصلاحات و الحاقات بعدی، همان ارزش معاملاتی تعیین‌شده وفق ماده ۶۴ اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم است که با لحاظ ضریب مقرر هیأت وزیران و ضریب سه درصد پیش‌بینی‌شده در این